NJUKASTL BOLEST

Virusno oboljenje peradi koje pogađa respiratorni, gastrointestinalni i nervni sistem. Svrstano je A listu zaraznih bolesti domaćih životinja-OIE.
SINONIMI
Pseudokuga peradi, egzotična njukaslska bolest, Ranikhet oboljenje, Tetelo bolest.

ETIOLOGIJA

Uzročnik oboljenja je virulentni soj avijarnog paramiksovirusa tip 1 (APMV-1) koji pripada rodu Orthoavulavirus, familiji Paramyxoviridae. Jedan od najkarakterističnijih svojstava različitih sojeva APMV-1 je velika raznolikost u patogenosti za peradi. Sojevi APMV-1 su razvrstani u pet patotipova na osnovu kliničke slike koju uzrokuju kod inficiranih jedinki: Viscerotropni velogeni: visokopatogena forma kod koje se najčešće javljaju hemoragične intestinalne lezije; Neurotrponi velogeni: forma koja se očituje sa visokim mortalitetom, a koja se očituje respiratornim i nervnim znacima; Mezogeni: forma koja se očituje sa respiratornim znacima, ponekad nervnim i obično ima nizak mortalitet; Lentogeni ili respiratorni: forma koja se očituje sa umjerenom ili subkliničkom respiratornom infekcijom i Subklinički: forma koja se obično sastoji od subkliničkih infekcija crijeva. 

EPIDEMIOLOGIJA

Oboljenje predstavlja globalni problem i najvažnije je oboljenje u peradarskoj industriji za kontrolu. Sve avijarne vrste su osjetljive na uzročnika (infekcija sa uzročnikom zabilježena kod 236 vrsta). Širi se horizontalnim putem. Inficirane ptice šire NDV u orofaringealnim sekretima i fekalnom materijalu. Najčešći način infekcije zdravih ptica je putem inhalacije uzročnika (aerosol), dok se nešto rjeđe javlja ingestijom. Vertikalna transmisija je rijetka i dešava se u nekim slučajevima iako neki sojevi virusa imaju tropizam za oviduct. Važnost oboljenja se ne ogleda samo u brzom širenju i devastirajućim posljedicama koje ostavlja u pogođenom jatu, odnosno peradarskim farama, gdje se mortalitet može kretati i do čak 100%, već zbog ekonomskih posljedica, a koje se javljaju zbog trgovinskih restrikcija koje se nameću zemljama u kojima se pojavila epidemija oboljenja.

KLINIČKA SLIKA

Inkubacioni period se kreće od 2 do 15 dana i zavisi od soja. Infekcija sa velogenim sojem se očituje sa mlitavošću i depresijom 2 dana od infeckije koja dovodi do 100%-tnog mortaliteta 3. ili 4. dana. Često se može primijetiti bilateralni konjuktivitis uz oticanje glave. Kod infekcije sa neutropnim sojem dolazi do razrdažljivosti i hipermetrije 3-4 dana od infekcije. Nakon otprilike 5. dana javljaju se tremori glave ili mišića, tortikolis i paraliza krila ili ekstremiteta. Do smrti obično dolazi zbog nemogućnosti konzumacije hrane i vode nakon 9 dana i više. Mortalitet se kreće oko 50%. Mezogeni sojevi se očituju sa neurološkim znakovima: tremori glave, tortikolis i paraliza, a smrtnost je niska ili se ne javlja. Infekcija potpuno vakcinisanih nosilja sa vNDV se očituje padom produkcije jaja nakon jedne sedmice od infekcije koja traje naredne 2-3 sedmice nakon koje se produkacija vraća na nivo prije infekcije.

DIJAGNOZA

Važno je identificirati ptice inficirane sa NDV i napraviti razliku između infekcije sa virulentnim virusom od vakcinalnih sojeva virusa. Infekcija sa sojevima niske patogenosti (loNDV) može biti usljed lentogenih i/ili vakcinalnih sojeva te se ona u nekim zemljama i ne prijavljuje nadležnim organima. Izolacija i identifikacija uzročnika: uzimaju se orofaringealni i/ili kloakalni brisevi od živih ili tkivo iz organa (mozak, jetra,slezeni,bubreg ili organa sa lezijama) od mrtvih životinja. Testiranje se vrši na hemaglutinirajuću aktivnost (HA) i svi se pozitivni uzorci potom testiraju testom inhibicije hemaglutinina (HI). Direktna detekcija viralne RNA se vrši sa RT-PRC. Real-time RT PCR je u mogućnosti da razlikuje vNDV od loNDV. Serologija nije korisna u dijagnostičnim svrhama.

PREVENCIJA

Glavni cilj je sprječavanje infekcije peradi i reduciranje broja osjetljivih ptica putem vakcinacije. Dostupne su inaktivirane (lentogeni i atenuirane vakcine Inaktivirane: sadrže lentogene sojeve virusa (rijetko mezogene). Apliciraju se IM ili SC što zahtijeva angažman većeg broja osoblja. Produciraju velike nivoe neutalizirajućih antitijela i često se sa njima dodaju i drugi patogeni (multivalentne vakcine) kako bi se smanjili troškovi aplikacije. Žive: sadrže lentogene, apatogene ili mezogene sojeve. Mogu se masovno aplicirati putem vode, sprejeva ili aerosolima što ne zahtijeva veliki broj osoblja. Kod masivne vakcinacije ne dolazi do velike produkcije antitijela. Okularna aplikacija vakcine pruža najbolji odgovor (93%), dok masovna aplikacija putem vode ili sprejeva producira antitijela kod 53-60% vakcinisanih ptica. Kod aplikacije putem aerosola ili sprejeva potrebno je voditi računa o veličinama partikula putem kojih se vakcinalni virus dostavlja u životinju.