MAREKOVA BOLEST

Limfoproliferativno oboljenje kokoški koje se karakteriše sa ćelijskim infiltratima u perifernim nervima i ostalim organima i tkivima uključujući iris i kožu.
SINONIMI
Prolazna paraliza, sindrom rane smrti, citolitična infekcija i perzistentno neurološko oboljenje.

ETIOLOGIJA

Uzročnik, virus marekove bolesti (MDV) pripada rodu Mardivirus, familiji Herpesviridae. Mardvirus se sastoji od tri vrste: gallid alphaherpesvirus-2 (serotip 1), gallid herpesvirus-3 (serotip 2) i melagrid alphaherpesvirus- 1 (herpesvirus ćurki, serotip 3). Na osnovu virulencije serotip 1 je podijeljen u patotipove: umjereni (mMDV), virulentni (vMDV), jako virulentni (vvMDV) i jako virulentni plus (vv+MDV). Infekcija prolazi u 4 faze: Rana produktivno-restriktivna virusna infekcija: virus se zadržava u ćelijama i prenosi se jedino kontaktom između ćelija; Latentna faza: razvija se imuni odgovor, virus integrira u genom domaćina; Druga produktivno-restriktivna faza: dovodi do permanentne imunosupresije; Proliferativna faza: dolazi do razvoja limfoma, smrt se može javiti bilo kada. 

EPIDEMIOLOGIJA

Na infekciju sa MDV i razvoj tumora su osjetljive kokoške i divlja perad koje ujedno predstavljaju najvažnije prirodne domaćine uzročnika. Prenosi se direktnim (visoko kontagiozan) ili indirektnim kontktom između životinja putem vazduha. Folikularne ćelije perja također produciraju infektivni virus što predstavlja glavni izvor kontaminacije okoliša i posljedično infekcije kokošaka. Oboljenje se javlja u svim zemljama sa razvijenim peradarstvom. Marekova bolest se sastoji od nekoliko različitih patoloških sindroma koji obuhvataju pojavu limfoproliferativnih lezija (limfom) koje su najčešće povezane sa MDV infekcijom, zatim kožne leukoze brojlera, paralize peradi i perzistentnog neurološkog oboljenja. Limfom i neurološke lezije dovode do najvećeg mortaliteta u rasplodnim jatima i kod nosilja (do 60%) koju prati paraliza (do 20%). Limfom i neurološke lezije se javljaju najčešće kod peradi starosti između 4 i 90 sedmica.

KLINIČKA SLIKA

Inkubacioni period se kreće od 3 do 6 dana od infekcije. Znakovi infekcije sa MDV variraju od razvoja specifičnog sindroma. Kokoške sa limfomom ili paralizom ispoljavaju znakove ali svega ih je nekoliko specifično za oboljenje. Uopšteno, znakovi su povezani sa disfunkcijom perifernih nerava i očituju se asimetričnom progresivnom parezom i kasnije potpunom spastičnom paralizom jednog ili oba ekstremiteta. Perad sa limfomom mogu biti klinički zdrava, a da tek nakon postmortem pretrage utvrde znakovi oboljenja. Nespecifični znakovi oboljenja: gubitak tjelesne mase, bljedilo, anoreksija i dijareja. Smrt nastaje najčešće usljed izgladnjelosti i dehidracije (naročito na farmama). Neke ptice razviju nervne tikove i tortikolis 18-26 dana od infekcije obično nakon klasične prolazne paralize i naziva se perzistentnom neurološkom bolešću. Kod životinja sa okularnom bolesti se razvija sljepoća koja može biti unilateralna i bilateralna. Kod pilića inficiranih sa vMDV dolazi do razvoja sindroma ranog mortaliteta 8-16 dana od infekcije.

DIJAGNOZA

Zasniva se na:

  1. Detekciji i identifikaciji uzročnika:izolacija virusa (može se izolovati 1-2 ili 5 dana od infekcije, a inokulacija se vrši na ćelijama bubrega peradi), detekciji antigena (ELISA) i PCR;
  2. Detekciji antitijela (serološke reakcije):ELISA i neutralizacija virusa.

Dijagnozu na osnovu kliničkih znakova je otežano uspostaviti.

PREVENCIJA

Zasniva se na primjeni programa vakcinacije. Najviše se koristi niskopatogena serotip 1 atenuirana MDV vakcina, dok je u zadnje vrijeme razvijen određeni broj rekombinantnih vakcina. Vakcinacija pilića se vrši za vrijeme izlijeganja subkutano i intramuslukarno ili in ovo. In ovo vakcinacija se vrši automatizovanom tehnologijom i koristi se na više od 90% brojlerskih farmi. Revakcinacija pilića tokom prvog dana od izlijeganja povećava zaštitu protiv ranog kontakta sa MDV. Najbolji program revakcinacije uključuje administraciju niskozaštitne vakcine in ovo koju prati administracija visokozaštitne vakcine prvog dana od izlijeganja. Vakcina pruža 90%-tnu zaštitu u komercijalnim uvjetima.