MALIGNA KATARALNA GROZNICA

Teško limfoproliferativno oboljenje koje uzrokuju grupa γ-herpesvirusa koji se zajedničkim imenom nazivaju virusi maligne kataralne groznice (eng.malignant catarrhal fever viruses-MCFVs). Svrstana je na B listu zaraznih bolesti goveda-OIE.

SINONIMI

Bovin maligni katar

ETIOLOGIJA

Maligna kataralna groznica (MCF) predstavlja zapravo dva oboljenja koja se klinički i patološki ne mogu razlikovati, a povezana su sa dva različita infekitvna uzročnika:

  • Alcelaphine herpesvirus-1 (AIHV1)-rod Macavirus, subfamilija Gammaherpesvirinae. MCF virus povezan sa divljim životinjama. Na goveda ga prenose divlji gnuovi.
  • Ovine herpesvirus-2 (OvHV2)- rod Macavirus, subfamilija Gammaherpesvirinae. MCF virus povezan sa ovcama i na goveda se prenosi upravo sa ovaca.

Nije potvrđen prenos između goveda kao i da virusi uzrokuju oboljenja kod ovaca i gnuova.

EPIDEMIOLOGIJA

Domaćini MCF virusa mogu biti podijeljeni u dvije kategorije:

  • (I) rezervoari (ovce, koze, gnuovi) i
  • (II) klinički osjetljivi domaćini (goveda i divlji preživari).

AIHV1 se javlja u Africi gdje dolazi do kontakta goveda sa divljim gnuovima. U drugim zemljama se eventualno može javiti u zoološkim vrtovima. OvHV2 se javlja širom svijeta. Najveći broj slučajeva se javlja kada su goveda u bliskom kontaktu za gravidnim ovcama, a znaci oboljenja obično počinju 1-2 mjeseca kasnije. Morbiditet se u nekim slučajevima može kretati do 50%. Infekcija sa bilo kojim uzročnikom je u najvećem broju slučajeva fatalna za goveda. Infekcija se javlja kod teladi starijih od 4 sedmice i odraslih. Širi se putem kontakta ili aerosola, primarno iz respiratornih sekreta ovaca (najviše od jagnjadi do jedne godine starosti). Smatra se da su sve ovce držane u prirodnim uslovima inficirane sa OvHV2 kod kojih izaziva inaparentnu infekciju. Najveće količine OvHV2 izlučuju jedinke starosti između 6 i 9 mjeseci. Najveća incidenca oboljenja je tokom kasne zime, proljeća i jesenjih mjeseci. Oboljenje se smatra kao jedno od najznačanijih kod jelena koji se drže na farmski način.

KLINIČKA SLIKA

Inkubacioni period uzročnika je od 2 do 30 sedmica gdje napada vaskularni endotel uzrokujući limfocitični vaskulitis. Groznica, kornealni edem, okulonazalne i oralne lezije su skoro uvijek prisutne kod svakog oblika MCF.

Oblici oboljenja: perakutni, alimentarni, ”oko i glava” (čest oblik) i umjereni.

  • Perakutni oblik: traje od 1 do 3 dana. Prisutni visoka groznica, dispneja i akutni gastroenteritis. Alimentarni oblik: izražena dijareja.
  • ”Oko i glava” oblik: ekstremna potištenost, anoreksija,agalakcija,visoka groznica (do 41.5ºC), tahikardija (100-120 u minuti), profuzni mukopurulentni nosni iscjedak, teška dispneja sa stridorima, okularni iscjedak sa kornealnim edemom, blefarospazam i uveitis te nervni znakovi. Perzistirajuća groznica je jedna od glavnih karakteristika oboljenja. Životinje obično umiru nakon 7-10 dana od pojave znakova usljed akutnog encefalitisa.
  • Umjerena forma: prolazna groznica i umjerene erozije nosne i oralne šupljine.

DIJAGNOZA

Dijagnoza oboljenja se zasniva na:

  1. Detekciji i identifikaciji uzročnika: izolacija virusa i PCR.
  2. Detekciji imunog odgovora (serološki testovi): ELISA (kompetetivna), neutralizacija virusa, indirektna imunoflorescencija- IFAT i imunoperoksidaza test. Odgovor na infekciju antitijelima kod klinički pogođenih životinja je ograničen.

DIFERENCIJALNA DIJAGNOZA

BVD, IBR, bolest plavog jezika, kuga goveda.

KONTROLA OBOLJENJA

Liječenje životinja skoro da nema nikakvog efekta na tok bolesti. Antiinflamatorni lijekovi se mogu koristiti kako bi se olakšao diskomfort. Preporučuje se izolacija bolesne životinje iako oboljenje ima nisku stopu prenosivosti. Najznačajniji način kontrole oboljenja predstavlja razdvajanje krda goveda od stada ovaca, odnosno izbjegavati ih držati zajedno u istim štalama.