KONTAGIOZNI EKVINI METRITIS

Nesistemsko i visoko kontagiozno bakterijsko oboljenje kobila koje uzrokuje Taylorella equigenitalis. Svrstano je na B listu zaraznih bolesti konja-OIE.

ETIOLOGIJA

Rod Taylorella sadrži dvije vrste: Taylorella equigenitalis uzročnik kontagioznog metritisa (CEM) i Taylorella asinigenitalis koji je povezan sa genitalnim traktom pastuha. Bakterije ovog roda su gram-negativne i štapićastog do kokoidnog oblika. Postoje dva biotipa bakterije, koje su otporne i koje su osjetljive na streptomicin. Kobile sa CEM razvijaju teški difuzni endometritis i cervicitis sa akumulacijom eksudata između endometrijalnih nabora koji su edematozni i kongestirani.

EPIDEMIOLOGIJA

Kobile (genitalni trakt) su jedini poznat prirodni domaćin uzročnika. Zajedno sa mužjacima koji nose uzročnika asimptomatski predstavljaju najznačajniji izvor oboljenja. Uzročnik je u najvećem broju prisutan u ventralnoj jami klitorisa kod kobila, a kod mužjaka se nalazi u uretri i penilnom naboru. Pastuh može nositi uzročnika i po nekoliko godina. Oboljenje ima ekstremno visoku stopu prenosa. Najčešći način je veneralnim putem kod kojeg asimptomatski kliconoša pastuh prenosi uzročnika kobili i obrnuto. Ždrijebad rođena od inficiranih kobila mogu također biti inficirani i obično postaju hronične kliconoše T.equigenitalis. Indirektna transmisija se javlja putem kontaminiranih predmeta ili tokom vaginalnog i rektalnog pregleda kobile. Oboljenje je prijavljeno širom svijeta uključujući Europu (prvi put je opisano u Velikoj Britaniji 1977. godine), Afriku, Japan, Australiju, Južnu i Sjevernu Ameriku.

KLINIČKA SLIKA

Inkubacioni period uzročnika je između 2 i 14 dana. U akutnim slučajevima dolazi do razvoja mukopurulentnog endometritisa sa promjenjivim količinama iscjetka od 2. do 12. dana infekcije. Najveće oštećenje se javlja na epitelu uterusa (naročito žlijezda) koji postaje prekriven neutrofilnim eksudatom. Celularni infiltrat endometrijalne strome je u najvećoj mjeri mononuklearan. Infekcija uterusa se obično smiruje spontano nakon nekoliko sedmica te nema uticaja na koncepciju.

Fizička pretraga: klinički znakovi bolesti se javljaju samo kod kobila, dok su mužjaci asimptomatske kliconoše. U kliničkim slučajevima infekcije, oboljele ženke razvijaju teški, difuzni endometritis zajedno sa upalom cerviksa i vagine. Aktivno ili hronično inficirane kobile su afebrilne bez bilo kakvog ispoljavanja sistemskih znakova oboljenja. Tipični slučajevi CEM-a: mukopurulentni vaginalni iscjedak koji prekriva skoro čitavu perinealnu regiju. Intrauterino nakupljanje sadržaja se može detektovati sa ultrasonografijom. Vaginoskopom se može ustanoviti cijeđenje sadržaja na vanjskom otvoru cerviksa.

DIJAGNOZA

Dijagnoza oboljenja se može ustanoviti vaginalnim (vaginoskop) i ultrazvučnim pregledom reproduktivnog trakta kobile. Endometrijalni i cervikalni brisevi kao i uzorak vaginalnog iscjetka u svrhu citološke analize. Prikupljanje individualnih ili grupnih uzoraka endometrijalnih ili cervikalnih briseva zajedno sa brisevima klitorisa za bakterijsku kulturu ili PCR (zdravstveni status krda). Pregled pastuha na prisustvo uzročnika podrazumijeva prikupljanje briseva iz vanjskog uretralnog otvora i vanjske površine penisa za bakterijsku kulturu ili PCR. Uzorke je potrebno adekvatno transportovati i skladištiti te uraditi laboratorijsku analizu unutar 48h od uzorkovanja.

DIFERENCIJALNA DIJAGNOZA

Klebsiella pneumoniae (tipovi 1,2,5,1 i 39), Pseudomonas aeruginosa, Streptococcus equi subsp. zooepidemicus, Escherichia coli.

LIJEČENJE I KONTROLA OBOLJENJA

Dva su cilja terapije:

  1. Skratiti trajanje kliničkih znakova kod kobile i
  2. Eliminiranje uzročnika sa mjesta perzistiranja kod muških i ženskih kliconoša.

Akutna terapija: intrauterina aplikacija ampicilina (2g u fiziološku otopinu) ili gentamicina tokom 2-3 dana. Terapija se može kombinovati sistemskom terapijom sa sulfametoksazol-trimetoprim (30 mg/kg PO tokom 5 dana). Hronična terapija: kobile (uklanjanje bilo kakvih nakupina u predjelu klitorisa i ispiranje sa 4% hlorheksidin glukonatom-oko 4 dana), pastuh (uklanjanje nakupina sa vanjskih genitalija i ispiranje sa 4% hlorheksidinom tokom 5 dana). Klinički znakovi oboljenja u velikom broju slučajeva prolaze i bez terapiranja.