Ekvini viralni arteritis

EKVINI VIRALNI ARTERITIS

Kontagiozno arterivirusno oboljenje konja čiji naziv potiče od karakterističnih vaskularnih lezija koje se razvijaju usljed djelovanja uzročnika. Svrstano je na B listu zaraznih bolesti konja-OIE.

ETIOLOGIJA

Uzročnik je virus ekvinog viralnog arteritisa (eng. equine viral arteritis virus-EAV), RNA virus koji pripada rodu Arterivirus, familiji Arteriviridae. U populaciji konja se održava u pastusima kao kliconošama jer je testosteron neophodan za perzistiranje i preživljavanje virusa in vivo.

EPIDEMIOLOGIJA

Ekvini viralni arteritis (EVA) je prijavljen u populaciji konja u Sjevernoj i Južnoj Americi, Europi, Africi i Aziji, odnosno ima svjetsku distribuciju. Seroprevalenca oboljenja je najmanja kod čistokrvnih konja (1% do 5%) dok je kod američkih kasača najveća i iznosi od 75% do 80%. Oboljenje se javlja i kod velikog broja toplokrvnih europskih pastuha. Pastusi mogu biti inaparantne kliconoše i širiti uzročnika spermom godinama (između 30% i 60%). Ohlađena ili zamrznuta sperma također može sadržavati infektivnog uzročnika. Inficirane kobile i/ili vakcinisane kobile koje se pare sa inficiranim pastuhom mogu postati inficirane i širiti virus. EAV se širi na dva načina: Horizontalna transmisija: predominantno nazalnim iscjetkom ali može i urinom, fecesom, lakrimalnoj tečnosti i vaginalnim iscjetkom, Veneralna transmisija: sa pastuha na osjetljive (seronegativne) kobile. Imunitet: vakcinacija ili oporavak od prirodne infekcije rezultiraju u pojavi snažnog antitijelnog virus-neutralizirajućeg odgovora. Humoralni imuni odgovor na infekciju sa EAV rezultira u pojavi komplement-fiksirajućih antitijela (1-2 sedmice od infekcije, perzistiraju do 8 mjeseci) i virusno-specifičnih neutralizirajućih antitijela (1-2 sedmice od infekcije, perzistiraju najmanje 3 godine). Ekonomski značaj: ogleda se u gubitku mladunčadi usljed pobačaja, finansijskim troškovima karantina i mjera kontrole. Kod trkaćih konja rezultira u izostajanju sa treninga i utrka. Dodatni troškovi uključuju nabavku vakcine za kobile te mjere koje se provode prilikom internacionalnog kretanja životinja i sjemena pastuha.

KLINIČKA SLIKA

Infekcija sa EAV je obično klinički inaparentna, naročito nakon veneralne infekcije kobila. Pobačaj nije uvijek povezan za kliničkim oboljenjem kobila. Sistemsko oboljenje (inkubacioni period od 1 do 6 dana) se karakteriše groznicom (od 39º do 41 ºC). Prisutan je serozni nazalni iscjedak koji može postati purulentan i biti udružen sa kongestijom i petehijama sluznice nosa. Znakovi pulmonalne bolesti kao što je respiratorni distres i kašalj se javljaju usljed edema pluća i kongestije. Edem ekstremiteta je čest znak kod štalskih konja. Edem ventralnog zida abdomena pastuha može se proširiti na prepucijum i skrotum. Kliničko oboljenje neonatalnih ždrjebadi: groznica, izražena depresija, slabost ekstremiteta, facijalni edem i respiratorni distres. Abortus: javlja se tokom nekoliko dana od pojave kliničkih znakova (između 10% i 60% slučajeva) i 12 do 30 dana od izlaganja uzročniku.

DIJAGNOZA

Dijagnoza oboljenja se zasniva na:

1. Detekciji i identifikaciji uzročnika (PCR, izolacija virusa): virus se ne može izolovati nakon 28 dana od infekcije, osim u spermi pastuha;

2. Detekciju imunog odgovora (serološki testovi): agar-gel imunodifuzija (AGID), reakcija vezivanja komplementa (CFT), ELISA i neutralizacija virusa (VN). Zlatni standard: parni serumi uzeti u razmaku od 3 do 4 sedmice sa četverostrukim povećanjem nivoa antitijela.

DIFERENCIJALNA DIJAGNOZA

Herpesvirusne infekcije, influenza, purpura hemorrhagica, leptospiroza, Afrička bolest konja.

LIJEČENJE I KONTROLA OBOLJENJA

Specifičnog tretmana oboljenja nema. Primjenjuje se simptomatska terapija kao i kod većine virusnih infekcija (odmor, antipiretici, diuretici za ublažavanje edema i antibiotici za sprječavanje sekundarnih bakterijskih infekcija). Kontrola EAV infekcije se zasniva na snažnom imunitetu kojeg inducira prirodna infekcija ili vakcinacijom sa atenuiranom vakcinom kao i razumijevanjem uloge pastuha kliconoša u epidemiologiji oboljenja. Preporučuje se: izolacija novopridošlih životinja (4-5 sedmica), odvajanje gravidnih kobila od ostalih konja, krvni test svih pastuha, provjera sjemena svih nevakcinisanih serološki pozitivnih konja, godišnja vakcinacija svih pastuha (nakon negativnog testa), fizička izolacija svih pastuha kliconoša, vakcinacija kobila najmanje 3 sedmice prije parenja sa poznatim pastuhom kliconošom.