DISPLAZIJA KUKOVA KOD PASA

Stanje koje je uzrokovano sa abnormalnim razvojem koksofemoralnog (kuk) zgloba, a karakteriše se labavošću zgloba kod mladih životinja koje progresira u degenerativnu bolest zglobova različitog stepena.

ETIOLOGIJA

Kombinacija genetskih i faktora okoline uzrokuju labavost zgloba rezultirajući u nestabilnosti i abnormalnoj progresiji endohondralne osifikacije. Poremećaj je progresivne prirode koji se počinje razvijati kod mladih pasa, dok se manje javlja kod mački. Najčešće se javlja kod velikih i džinovskih rasa pasa: labrador retriver, zlatni retriver, njemački ovčar, rotvajler, newfoundland.

Kod mački oboljenje je predisponirano kod Maine coon rase. Faktori rizika: kastracija kod mladih mužjaka može ubrzati pojavu displazije, sinovijalna upala kuka.

KLINIČKA SLIKA

Forme oboljenja:

  • Juvenilna– kod pasa do 18 mjeseci starosti. Labavost kuka se javlja usljed subluksacije ili luksacije koksofemoralnog zgloba, acebularne displazije i malformacije glave ili vrata femura.
  • Adultna– degenerativna bolest zgloba. Juvenilna forma se očituje: skakutavo hodanje, unilateralna ili bilateralna pelvična šepavost, otežano ustajanje, zvuk klikanja/uklapanja prilikom hodanja ili ustajanja, prebacivanje težine na prednje ekstremitete i hiperekstenzija skočnog zgloba. Adultna forma se očituje: laminitisom usljed težine, laminitisom nakon vježbe, odbijanju vježbanja, atrofijom pelvične muslukature, otežano skakanje.

Fizička pretraga: Juvelnilna forma: bol prilikom ekstenzije, rotacije i adbukcije zgloba. Labavost kuka (pozitivan Ortolanijev znak) karakteriše se dorzalnom subluksacijom glave femura kada je ekstremitet addukciran, kojeg prati palpatorno uklapanje sa redukcijom femoralne glave kada je ekstremitet abduciran. Muslukatura pelvisa je slabo razvijena. Adultna forma: bolnost, javljaju se krepitacije kod ekstenzije, eksterne rotacije i abdukcije kuka. Smanjen je domet pokreta kuka. Ortolanijev znak je izgubljen usljed periartikularne fibroze koja limitira pokrete glave femura. Prilikom kretanja životinje dolazi do pretjeranih pokreta zgloba.

DIJAGNOZA

Dijagnoza obljenja se postavlja na osnovu znakova laminitisa, labavosti kuka ili njegovom degeneracijom i rentgenološke pretrage. Ortopedska pretraga: palpacija zgloba na Ortolanijev znak, lateralna i ventrodorzalna radiografija pelvisa.

LIJEČENJE I PREVENCIJA OBOLJENJA

Cilj terapije je smanjenje boli, poboljšavanje funkcije zgloba i uspostavljanje zglobne stabilnosti.

Akutno liječenje: NSAID: karprofen (2.2 mg/kg PO svakih 12h) ili meloksikam (0.1 mg/kg PO svakih 12h); analgezija: amantadin (2-4 mg/kg PO svakih 24h) i/ili gabapentin (5-10 mg/kg PO svakih 8-12h) i/ili tramadol (2-4 mg/kg PO svakih 8-12h) ili kodein (0.5-2 mg/kg PO svakih 8-12h); hirurški tretman: juvenilna simfiziodeza-JPS (kod vrlo mladih kučića između 14 i 20 sedmice starosti), trostruka osteotomija zdjelice–TPO i dvostruka osteotomija zdjelice-DPO (kod pasa do 9 mjeseci starosti, nikako iznad jedne godine), totalna zamjena kuka (kod starijih pasa, mijenjanje degenerativnih struktura sa sintetskim zamjenama), osteoktomija/ekscizija glave i vrata femura-FHO (kod mladih i starih pasa, zamjena bolnih zglobova sa pseudoartrozama), DARtroplastika (nadogradnja svoda čašice (acetabuluma) koštanim presadkom (transplantatom) koji se uzima sa dijela crijevne kosti) i denervacija zglobne kapsule (uklanjanje simptoma bolova kod životinje, vrlo jednostavna, sigurna i izbor je u slučajevima ograničenih financijskih sredstava i kod starijih životinja).

Hronično liječenje: NSAID (kao kod akutnog), analgezija (kao kod akutnog), ishrana (energetski ograničena), hirurški tretman: JPS i TPO (kod mladih životinja sa labavošću kuka i minimalnim degenerativnim promjenama), FHO i THR (kod starijih životinja kod kojih izostaje odgovor na medikamentoznu terapiju).

PREVENCIJA

Evaluacija predisponiranih rasa od strane DVM kako bi se na vrijeme mogla izvesti JSO operacija. Pregled i kontrola rasplodnih životinja na displaziju: Izbjegavanje parenja životinja koje nisu evaluirane na displaziju kukova korištenjem OFA (Orthopedic Foundation for Animals) radiografskih protokola i PennHIP ili dorzolateralnih subluksacijskih radiografskih protokola. OFA metoda je jednostavna ali je subjektivna i vrši se na životinjama mlađim od 2 godine. Životinje ocijenjene izvrsno ili dobro bi se trebale pariti. PennHIP metoda je objektivno mjerenje labavosti kuka od 16. sedmice starosti životinje. Parenje pasa koji su u top 50% po PennHIP metodi. Izbjegavanje visoko-energetske hrane kod pasa u rastu. Šetnja, plivanje i hodanje u vodi pomažu u rastu mišićne mase i poboljšavaju stabilnost kuka.