BOLEST KVRGAVE KOŽE

Virusno oboljenje goveda (eng. lumpy skin disease) koje se karakteriše sa groznicom, pojavom čvorića na koži, sluznicama i unutrašnjim organima. Izaziva velike ekonomske gubitke. Svrstano je na A listu zaraznih bolesti životinja-OIE.

ETIOLOGIJA

Uzročnik oboljenja virus bolesti kvrgave kože (eng. lumpy skin disease virus-LSDV) koji pripada rodu Capripoxvirus, familiji Poxviridae. Karakteristika svih poksvirusa jeste da koloniziraju, vrše replikaciju i izazivaju promjene na koži tokom infekcije. Često, kožne lezije poprime formu egzantema koji prolazi faze eritrema, papule, kraste sa ili bez vezikularnog ili pustularnog međustadija.

EPIDEMIOLOGIJA

Historijski oboljenje je bilo ograničeno na prostore sub-saharske Afrike, međutim epidemije oboljenja su u skorije vrijeme prijavljene sa područja Bliskog Istoka, dijelova Indije i Kine te područja jugoistočne Europe. Europska goveda su osjetljivija na infekciju od Afričkih. Morbiditet se kreće od 10% do 85% sa mortalitetom oko 1%. Virus je prisutan u nazalnim sekretima, sjemenu i mlijeku inficiranih životinja. Oboljenje se širi direktnim kontaktom inficirane sa zdravom životinjom iako se ne smatra glavnim načinom prenosa. Većina slučajeva prenosa oboljenja je putem artropodnih vektora i to komarcima: Aedes aegypty, Anopheles stephensi, Culex quinquefascuatus. Faktori rizika: vezani za životinju (sve starosne kategorije i rase su osjetljive iako teladi i krave u laktaciji razvijaju ozbiljniju kliničku sliku), vezani za okolinu (epidemije se obično javljaju uz područja velikih riječnih slivova, najveći broj oboljenja je tokom kasnog ljeta i rane jeseni kada je aktivnost vektora najveća), vezani za uzročnika (rezistantan na isušivanje, preživljava smrzavanje i odmrzavanje, mogu se inaktivirati na temperaturama iznad 60ºC). Ekonomski značaj: iako je mortalitet obično 1% (u nekim slučajevima može iznositi i do 10%), ekonomski gubici su visoki. Smanjena je konzumacija hrane, dolazi do smanjenih proizvodnih sposobnosti životinje i pojave mastitisa kao rezultat promjena kože na vimenu. Pored toga oboljenje izaziva i smanjenu fertilnost bikova te uzrokuje pojabu pobačaja kod krava. Uzročnik se smatra potencijalnim agentom agrikulturnog bioterorizma.

KLINIČKA SLIKA

Inkubacija u prirodnim uslovima traje od 2 do 4 sedmice, a esperimentalno od 6 do 9 dana. Klinička slika varira od inaparantnog do teškog oblika. Kod akutno inficiranih: pireksija (41ºC,perzistira do jedne sedmice), uvećani superficijalni limfni čvorovi, značajna redukcija lučenja mlijeka, dolazi do razvoja lezija na glavi, vratu, vimenu, skrotumu, vulvi i perineumu između 7. i 19. dana nakon inokulacije. Karakteristične kožne lezije papule i čvorići) su mnogobrojne 0.5-5 cm u dijametru i okružene su reaktivnom upalom. Može doći do pojave čvorića na sluznicama oralne šupljine, u alimentarnom traktu (naročito abomasumu) zatim na traheji i u plućima.

DIJAGNOZA

Dijagnoza oboljenja se zasniva na:

  1. Detekciji i identifikaciji uzročnika: izolacija virusa, PCR i transmisiona elektronska mikroskopija.
  2. Detekciji imunog odgovora (serološki testovi): test neutralizacije virusa-VNT, indirektna florescencija antitijela-IFAT i ELISA.

DIFERENCIJALNA DIJAGNOZA

Kožne lezije: Pseudo-LSD uzrokovan sa bovinim herpesvirusom 2 (BoHV-2), dermatofiloza, dermatofitoza, aktinomikoza, aktinobaciloza, nokardioza.

Lezije sluznica: slinavka i šap, bolest plavog jezika, BVD, IBR, maligna kataralna groznica.

KONTROLA OBOLJENJA

Specifična terapija za oboljenje ne postoji, prevencija sekundarnih bakterijskih infekcija sa antimikrobnim lijekovima je preporučena. Oboljenje se na novu teritoriju širi putem kretanja inficiranih goveda ili usljed pomjeranja temperaturne granice za neke vektore. Testiranjem novopridošlih životinja na neko područje doprinosi ranom otkrivanju infekcije. Vakcinacija: atenuirane vakcine su komercijalno dostupne i koristi se u većini zemalja gdje je oboljenje prijavljeno. Antigena homolognost pripadnika roda Capripoxvirus je omogućila vakcinaciju goveda sa atenuiranim pox virusom ovaca. Ovim načinom eliminira se mogući rizik ”bijega” atenuiranog virusa iz vakcinisanih grla. Manji broj goveda može razviti lokalnu granulomatoznu reakciju na vakcinalni virus ovaca.