AKUTNI ABDOMEN

Iznenadna pojava znakova abdominalne boli.

ETIOLOGIJA

Uzroci se mogu kategorizirati na osnovu organskog sistema i tretiranja poremećaja:

  • Gastrointestinalni trakt (GI): hiruški: opstrukcije (strano tijelo, intususpencija, neoplazija), gastrična dilatacija/volvulus perforacije (ruptuiran gastrični/ duodealni ulcer), strangulacije (hernije), mezenterični volvulus, torzija kolona. Medikamentozno: gastroenteritisi, hemoragije/ ulceri, infektivne bolesti.
  • Jetra: hirurški: neoplazije, apscesi, bilijarni peritonitis. Medikamentozno: akutna oštećenja jetre (leptospiroza, ascedentne portalne infekcije, intoksikacije), određene neoplazije.
  • Pankreas: hiruški: neoplazije, apscesi. Medikamentozno: pankreatitis.
  • Slezena: Hirirški: neoplazija, torzija, trauma, apscesi.
  • Urogenitalni trakt: hirurški: piometra, urolitijaza, trauma, uretralne opstrukcije, infekcije prostate, neoplazije, torzija uterusa, torzija testisa. Medikamentozno: pijelonefritis, uretralna opstrukcija, urolitijaza, neoplazije.
  • Adrenalne žlijezde: hirurški: karcinom, feohromocitom.
  • Generalizirano oboljenje peritoneuma: hirurški: septički peritonitis (ruptura intestinuma, ugrizne rane), hemijski peritonitis (uroabdomen). Medikamentozno: neoplazija (karcinomatoza).
  • Sistemski poremećaj: medikamentozno: hemoragije, tromboembolizam, kongestivni srčani zastoj, hipoalbuminemija, vaskulitis.

Patofiziologija

Abdominalni bol se javlja usljed stimulacije nocioceptora u abdominalnim organima i peritoneumu. Poremećaj hemodinamike je najčešća posljedica akutnog abdomena (hemoabdomen, septički peritonitis) usljed gubitka tečnosti.

Više se javlja kod pasa u odnosu na mačke. Gastrtična dilatacija/volvulus se tipično javlja kod većih rasa pasa sa dubokim toraksom, pankreatitis je čest kod pasa srednje životne dobi, malih do srednjih pasmina.

KLINIČKA SLIKA

Evidentna abdominalna bol, kolaps, povraćanje (uz hemoptiziju), dijareja (tankog ili debelog crijeva), krvarenje iz GI trakta (melena, hematokijeza), gubitak tjelesne mase.

DIJAGNOZA

Odluka o tome da li je životinji potrebna hitna hirurška intervencija je ključna kod akutnog abdomena. Historija, fizička pretraga, osnovni laboratorijski podaci (uključujući citološku pretragu i analizu peritonealne tečnosti) zajedno sa ultrazvukom i rentgenografijom predstavljaju pomoć u cilju donošenja adekvatne odluke.

LIJEČENJE

Brza intervencija je potrebna bilo da se radi o hirurškom ili nehirurškom stanju. Konačan tretman je zasnovan na uzroku (npr. kod piometre radi se ovariohisterektomija ili splenotomija kod krvarenja iz spleničnih masa). Glavni cilj hitne njege je optimiziranje tkivne perfuzije uspostavljajući i održavajući krvni volumen sa fluidima i/ili krvnim produktima sa ili bez korištenja vazopresina i pozitivnih inotropa. Akutno liječenje: kardiovaskularna podrška (IV fluidna terapija kod hipotenzivnih i hipovolemičnih pacijenata), analgezija (opioidi predstavljaju prvi izbor u terapiji, mogu se koristiti i ketamin, lidokaid i deksmedetomidin, antibiotici (kod pacijenata sa sepsom ili septičnim šokom), eksplorativna laparatomija je indicirana kod prosustva: intracelularnih bakterija u neutrofilima u efuzionom uzorku (abdominalna sepsa), opstruktivnih GI oboljenja (strano tijelo), gastrtična dilatacija/ volvulus, intraabdominalne neoplazme koje krvare, piometra, uroabdomen.