AFRIČKA BOLEST KONJA

Vektorsko virusno nekontagiozno oboljenje koje se karakteriše sa visokom groznicom i respiratornim problemima. Svrstano je na A listu zaraznih bolesti konja-OIE.

ETIOLOGIJA

Uzročnik oboljenja je dvolančani RNA virus iz roda Orbivirus, familije Reoviridae i srodan je uzročniku bolesti plavog jezika kod preživara. Genom virusa afričke bolesti konja (AHSV) se sastoji od 10 dvolančanih RNA segmenata koji kodiraju 7 strukturnih proteina (VP1-7) i 4 nestrukturna proteina (NS1, NS2,NS3 i NS3A). VP2 je odgovoran za antigenske varijacije, VP7 i NS3 su važni za dizajniranje vakcina. Serotipovi (opisano ih je devet) 4 i 9 su najviše odgovorni za izbijanje bolesti izvan Afrike. Serotipovi 4 i 9 su neurotropni. Unakrsna zaštita se javlja između serotipova. Prenose ga vektori iz roda Culicoides spp. (najviše). Inaktivira se na temperaturi od 50ºC nakon 3h, a na 60º C za 15 min. AHSV napada ćelije vaskularnog endotela i monocitno/makrofagnog sistema. Svi serotipovi virusa imaju tropizam za srčano tkivo i tkivo pluća. Infekcija endotelnih ćelija dovodi do povećane vaskularne propustiljivosti, oštećenih ćelijskim vezama i gubitka endotelnih ćelija.

EPIDEMIOLOGIJA

Oboljenje je enzootično u sub-saharskoj Africi, a epidemije oboljenja su prijavljivane u sjevernoj Africi, Bliskom Istoku i u Europi. Najosjetljiviji su konji sa stopom mortaliteta od 70% do 95% u zavisnosti od forme oboljenja, zatim mule sa stopom mortaliteta od 50% do 70%, a kod magaraca i zebri oboljenje prolazi subklinički. Ždrjebad primaju od majki pasivni imunitet protiv oboljenja putem kolostruma ali on isčezava nakon 4 do 6 mjeseci. AHSV se prenosi putem ugriza hematofagnih insekata uključujući u prvom redu mušice iz roda Culicoides spp., zatim u manjoj mjeri krpelji (Hyalomma dromdarii i smeđi pseći krpelj Rhipicephalus sanguineus) i komarci. Incidenca oboljenja je povezana sa sezonskom aktivnošću vektora. Najoptimalnija temperatura za aktivnost Culicoides spp. je između 12.5º i 29ºC. Pored sezonske (kasno ljeto/jesen), oboljenje ima i cikličnu incidencu tokom perioda velikih vrućina (meteorološke pojave povezane sa promjenama klime u tropskim područjima- El Niño).

KLINIČKA SLIKA

Inkubacioni period kod prirodne infekcije je između 5 i 7 dana. Postoje četiri klasične forme oboljenja, a kod svih se javlja karakteristična intermitentna groznica (40º -41ºC):

  1. Pulmonalna (perakutna) forma: ima kratak tok, obično nekoliko sati i visoku stopu mortaliteta. Životinja doživljava respiratorni distres, ima ispruženu glavu i vrat te se profuzno znoji. Terimalna faza bolesti uključuje pojavu pjenušavog eksudata iz nozdrva.
  2. Kardijačna (subakutna) forma: naziva se edematoznom formom uz mortalitet koji dostiže 50%. Izraženo je oticanje glave i vrata koje se može pružati do prsa. Karakteristično je oticanje supraorbitalne fosse i može uključivati konjuktivalno znojenje sa petehijama. Paraliza jednjaka može dovesti do aspiracione pneumonije.
  3. Miješana (akutna) forma: česta pojava i ima odlike pulmonalne i kardijačne forme. Mortalitet može dostići stopu do 70%.
  4. Groznična bolest konja: javlja se kod konja koji imaju razvijen određeni nivo imuniteta ili kod infekcije sa virusom slabe virulencije. Umjerena je forma bolesti, a najviše se javlja kod rezistentnih ekvida kao što su zebre i magarci.

DIJAGNOZA

Dijagnoza oboljenja se zasniva na:

1. Detekciji i identifikaciji uzročnika: real-time i agaroza gel PCR i izolacija virusa. Nekoagulisana krv se uzima tokom rane febrilne faze bolesti ili se uzimaju dijelovi slezene, pluća i limfnih čvorova post mortem.

2. Detekciji imunog odgovora (serološki testovi): ELISA (serogrupa specifična zasnovana na VP7 proteinu), reakcija vezivanja komplemenata (CFT) i neutralizacija virusa (VN).

DIFERENCIJALNA DIJAGNOZA

Infektivna anemija kopitara, piroplazmoza, ekvini viralni arteritis, influenza, pneumonije druge etiologije, kongestivni srčani zastoj.

LIJEČENJE I KONTROLA OBOLJENJA

Prilikom liječenja ovog oboljenja koristi se potporna terapija. Vrlo je važno da životinja miruje jer bilo kakav teži napor može imati negativne posljedice.

Kontrola oboljenja: vakcinacija (godišnje u endemičnim područjima, trovalentna ili kvadrivalentna vakcina), vektori (boravak životinje u štali 1h prije mraka i 1h nakon izlaska sunca), dekontaminacija (formalin, izbjeljivači, sirćetna kiselina), karantin (sve životinje koje se uvoze iz sumnjivih područja).